Ostatnimi czasy w Internecie pojawiło się nagranie, na którym znany warszawski transwestyta, Rafalala pobił mężczyznę, który go obraził. Z filmu można się dowiedzieć, iż atakowany człowiek nazwał Rafalalę terminem „to coś”, co bardzo oburzyło transwestytę. Oczywiście zdania Internautów na temat zdarzenia są podzielone. Jedni przyklaskują Rafalali, uważając, iż jego przeciwnik sam sobie zasłużył na takie potraktowanie, inni uważają, że jest to zakłamanie środowisk LGBT z jednej strony walczących z nietolerancją, a z drugiej posługujących się w tym celu przemocą, której pośrednio sami się przeciwstawiają. Tymczasem gdy u nas transwestyci budzą kontrowersję, na innej szerokości geograficznej są chlubą swoich rodzin…
Muxe jest kobietą
W południowym Meksyku, w stanie Oaxaca istnieje miasteczko Juchitan. Nie jest ono specjalnie znane w świecie, aczkolwiek posiada ciekawą historię m.in. było to pierwsze meksykańskie miasto, w którym wybrano po raz pierwszy w XX w. lewicowe, pro-socjalistyczne władze lokalne z Leopoldo de Gyves na czele w 1980 roku. Jednak Juchitan wyróżnia się czymś znacznie bardziej szczególnym.
Cały stan Oaxaca charakteryzuje się kulturą stawiającą kobietę wyżej w hierarchii niż mężczyznę. Jest to pozostałość po swoistym matriarchacie, który panował u Zapoteków, rdzennych mieszkańców tego regionu. Dlatego też transwestytyzm na tym obszarze nie jest tematem tabu, czy kwestią wstydliwą, ale powodem do dumy.
Transwestyci z tego regionu są na tyle ważną grupą społeczną, iż nazywa się ich trzecią płcią, albo Muxe, pochodzące najprawdopodobniej od hiszpańskiego słowa mujer. Historia tego zjawiska sięga jeszcze czasów prekolumbijskich. Już wtedy obecny rejon stanu Oaxaca wyróżniał się dużą tolerancją. Niektóre muxes żyły bowiem w związkach z mężczyznami, inne zakładały rodziny z kobietami, a jeszcze inne żyły w grupach. Sama nazwa była używana przez Zapoteków od XVI w..
Obecnie muxes dzielą się na vestidas, czyli takie, które ubierają się w kobiece stroje i robią makijaż oraz pintadas, noszące jedynie makijaż przy zachowaniu męskiego ubioru. Prawdopodobnie zjawisko vestidas pojawiło się dopiero w latach 50. XX w..
Prestiż i chwała
Mimo że Meksyk jest znany raczej ze zjawiska machismo, czyli dominacji pozycji mężczyzny, stan Oaxaca jest od tego wyjątkiem. Tam to kobiety sprawują najwyższe funkcje społeczne, zajmują się biznesem i handlem, mężczyznom zostawiając rybołówstwo i rolnictwo. Co ciekawe jednak, kobiety z Oaxaca same są bardziej męskie niż tutejsi mężczyźni, uzyskując zarazem większe gabaryty od swoich współobywateli. To wszystko składa się na fakt, iż matki często same wybierają swojego męskiego potomka, który zostanie muxe, bowiem tutaj, w przeciwieństwie do naszej kultury posiadanie transwestyty w rodzinie jest powodem do dumy. Ponadto muxe jest także funkcją praktyczną, bowiem pozostanie ona przy matce do końca życia, przejmując po niej rodzinne interesy. Stąd prestiż muxes jest tak wysoki, że część mężczyzn już w dorosłym życiu decyduje się zostać jednym z nich. Taki wybór może się wydawać szokujący z naszego punktu widzenia, ale należy zauważyć, iż „tradycyjna” płeć męska jest w Juchitanie systematycznie spychana na dalszy plan. Coraz postawniejsze kobiety są zarazem coraz bardziej aktywne, za to ich mężczyźni nie robią już praktycznie nic oprócz rzeczy typowo próżniaczych typu granie w karty i picie alkoholu. Kto w takim razie poświęca się obowiązkom domowym? Zgadliście. To bohater naszego artykułu – muxe, który, wykazując największe zainteresowanie i predyspozycje, zostaje wyznaczony do tego ze strony matki. Przejmując na swoje barki dom, muxe staje się matce najbardziej potrzebnym z dzieci, a co za tym idzie najbardziej uwielbianym.
Jaką orientację ma muxe? O tym w dalszej części artykułu.
