Oznaczanie swoistych IgM i IgG metodą immunoenzymatyczną (ELISA)
Diagnostykę serologiczną boreliozy rozpoczyna się od poszukiwania w krwi badanego swoistych dla krętka przeciwciał IgM i IgG metodę immunoenzymatyczną, określaną często jako metoda ELISA. Obecność przeciwciał świadczy o kontakcie z antygenami krętka.
Swoiste przeciwciała IgM są na ogół wykrywane we wczesnych postaciach boreliozy i następnie znikają, choć czasami mogą przetrwać przez lata. Mogą się pojawić już w drugim tygodniu po zakażeniu, na ogół jednak wykrywane są kilka tygodni później.
W przypadku, gdy istnieje silne podejrzenie, że doszło do zakażenia, przy braku objawów skórnych, a oznaczenie IgM jest ujemne, badanie należy powtórzyć po kilku tygodniach, optymalnie w 8 tygodni po dacie prawdopodobnego zakażenia. U osób podejrzewanych o zaawansowane postacie boreliozy oznacza się przeciwciała IgG, powstające w drugiej kolejności i utrzymujące się latami.
Dodatni i (wątpliwy) wynik badania IgG w teście immunoenzymatycznym musi również być weryfikowany immunoblotem. W przypadku neuroboreliozy i późnych postaci boreliozy oznaczenie przeciwciał można wykonywać w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR), ale badanie takie jest inwazyjne i wymaga decyzji lekarskiej.
Weryfikacja wyników immunoenzymatycznych oznaczeń IgM i IgG metodą immunoblotu
Jako zasada, każdy dodatni (i wątpliwy) wynik oznaczenia IgM (i IgG) metodą ELISA musi być zweryfikowany dla wykluczenia wyników fałszywie dodatnich. Przyczyną wyników fałszywie dodatnich jest obecność w krwi badanego przeciwciał o podobnej swoistości, lecz powstałych w wyniku zakażenia niektórymi wirusami, innymi krętkami lub choroby autoimmunologicznej, czyli reakcji organizmu na własne antygeny. Weryfikacji wyniku testu ELISA dokonuje się metodą immunoblotu, będącego modyfikacją tzw. Western blotu. Obie nazwy stosowane są często wymiennie.
Immunoblot posiada wysoką swoistość, co w tym wypadku oznacza dużą pewność, że wynik dodatni jest skutkiem rzeczywistego kontaktu organizmu z antygenami krętka. W przypadku, gdy wynik IgM ELISA jest dodatni, a immunoblot ujemny, wykonanie immunoblotu można powtórzyć po dwóch tygodniach.
Oznaczenie krążących kompleksów immunologicznych (KKI)
Zdarzają się przypadki, że okoliczności i objawy sugerują boreliozę, a wynik oznaczeń IgM jest ujemny. Jednym z wyjaśnień tej sytuacji jest mechanizm, w którym specyficzne dla krętka przeciwciała zostają uwięzione w tzw. krążących kompleksach immunologicznych (KKI) i stają się „niewidzialne” dla testu ELISA.
„Aresztu” przeciwciał dokonują antygeny krętka obecne w krwi chorego. Szczęśliwie istnieją sposoby by przeciwciała wyrwać z objęć antygenów i po uwolnieniu oznaczyć.
