W ramach kampanii ogólnospołecznej Kwiatu Kobiecości Daj się przyciągnąć do ginekologa przedstawiamy kilka faktów o najczęstszym nowotworze złośliwym w Polsce.
W Polsce rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem narządów płciowych kobiety. Rocznie w Polsce jest diagnozowanych od 3-3,8 tys. nowych przypadków , z czego przeżywa ok 54% czyli połowa.
Duża ilość pacjentek umrze, ponieważ zgłosiły się do lekarza zbyt późno – a wykrycie przedinwazyjnego raka szyjki macicy pozwala wyleczyć chorobę w ok 99% przypadków.
Rak szyjki macicy na żadnym z etapów nie daje objawów charakterystycznych. We wczesnych stadiach może być zupełnie bezobjawowy. Do najczęstszych symptomów choroby należą nieprawidłowe krwawienia pojawiające się po stosunku lub miedzy miesiączkami czy wręcz po menopauzie.
W późniejszych stadiach choroby pojawiają się obfite krwawienia lub krwotoki, bóle podbrzusza,
bóle w okolicy krzyżowej czy wydzielina z pochwy o nieprzyjemnym zapachu.
Badaniem, które pozwala nam wykryć wczesne przypadki choroby jest cytologia.
Wdrożenie programu powszechnej profilaktyki opartej na przesiewowym badaniu cytologicznym doprowadziło na świecie do obniżenia o 50% zachorowalności i o 70% umieralności na raka szyjki macicy.
Badanie cytologiczne
Cytologia jest badaniem, które pozwala nam wykryć wczesne przypadki raka szyjki macicy.
W Polsce zarówno konwencjonalna, jak i płynna cytologia (liquid base cytology) są zalecane jako obowiązujące w przesiewowym badaniu cytologicznym. Natomiast od 2003 roku w Wielkiej Brytanii National Institute for Clinical Excellence (NICE) rekomenduje tylko cytologie cienkowarstwowa LBC.
Zaletą techniki LBC są:
-
zdecydowanie lepsza jakość uzyskanego preparatu (cienka warstwa komórek bez nakładania się, brak domieszki śluzu, krwi itp.)
-
możliwość wykorzystania przechowywanego materiału komórkowego osadzonego w płynnym podłożu do dodatkowych badań diagnostycznych, (np. detekcji materiału genetycznego, onkogennego typu HPV, która może zostać wykonana bez konieczności powtórnego wzywania kobiety)
Cytologia jest badaniem bezbolesnym. Wykonywana jest przez lekarza ginekologa podczas rutynowego badania ginekologicznego za pomocą szczoteczki “cytobrush” po uwidocznieniu tarczy części pochwowej szyjki macicy we wzierniku.
Należy zwrócić uwagę, aby na 2-3 dni przed planowanym badaniem nie współżyć i nie stosować żadnych preparatów dopochwowych (globulek, kremów, irygacji), gdyż może to wpłynąć niekorzystnie na jakość badania.
Nie pobieramy cytologii podczas krwawienia z dróg rodnych, nasilonych upławów czy stanów zapalnych. W przypadku infekcji, gdy pacjentka jest leczona globulkami przeciwzapalnymi, wymaz pobierany jest dopiero po całkowitym wyleczeniu.
Jak często wykonywać cytologie ?
Kobiety powinny rozpocząć badania cytologiczne najpóźniej w 25 roku życia (w Polsce zwyczajowo pomiędzy 18 a 21 rokiem życia) i nie później niż 3 lata po rozpoczęciu współżycia.
Cytologia może być wykonywana co 3 lata w przypadku, gdy 2 poprzednie wyniki były prawidłowe. Dodatkowo powinno się ją wykonywać w sytuacjach:
-
rozpoczęcia lub przyjmowania doustnej antykoncepcji i HTZ
-
założenia wkładki wewnątrzmacicznej
-
zajścia w ciąże i po zakończeniu ciąży
-
po stwierdzeniu kłykcin kończystych lub innych chorób wenerycznych.
Do czynników ryzyka zmuszających do wykonania częstszych badań cytologicznych należą:
-
nieprawidłowe wyniki poprzednich rozmazów cytologicznych,
-
stan po leczeniu onkologicznym z powodu stanów przednowotworowych lub raka szyjki macicy, pochwy, sromu
-
zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (zwłaszcza podtypem wysokoonkogennym)
-
ryzykowne zachowania seksualne i częste zmiany partnerów
-
nałogowe palenie tytoniu
-
długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej dwuskładnikowej
-
współtowarzyszące choroby infekcyjne w obrębie narządów rodnych (wirus opryszczki genitalnej, chlamydia)
-
immunosupresja (zarówno wrodzona jak i nabyta oraz jatrogenna, po stosowaniu leków obniżających odporność w przypadku przeszczepów narządów lub tkanek)
-
zakażenie HIV
-
udowodniona infekcja HPV narządów rodnych u partnera seksualnego.
Kobiety posiadające choć jeden z czynników ryzyka powinny mieć przeprowadzane badanie cytologiczne odpowiednio częściej.
Artykuł Dr Beata Niedźwiedzka Centra Medyczne Polmed. Rada Ekspertów Kampanii Piękna bo Zdrowa.