Na kremach zawierających filtry spotykamy się z określeniem SPF. Skrót ten pochodzi od słów „sun protection factor”, które oznaczają określenie wielkości czynnika protekcji słonecznej. W praktyce oznacza wydłużenie czasu koniecznego do wywołania rumienia spowodowanego ekspozycją na promieniowanie słoneczne UVB.
Na przykład jeśli u kogoś rumień występuje już po 10 minutach przebywania na słońcu to użycie kremu z faktorem SPF 15 wydłuża ten czas prawie do 150 minut. Teoretycznie użycie kremu z filtrem może dawać możliwość bardzo długiego przebywania na słońcu. W praktyce jednak część autorów podkreśla, że użycie kremu z wysokim filtrem co prawda chroni przed oparzeniem spowodowanym promieniowaniem UVB, ale jednocześnie może zwiększać narażenie na wpływ promieniowania UVA. Część autorów podkreśla, że osoby, które z użyciem kremu z filtrem będą znacznie dłużej przebywać na słońcu mogą w efekcie kumulować to samo uszkodzenie co może mieć niekorzystny wpływ na skórę. Inni zwracają uwagę, że używanie kremu z filtrem może przyczyniać się do mniejszej syntezy tak potrzebnej organizmowi witaminy D3 (jej niedobory wpłyną na częstsze występowanie osteoporozy), chociaż wielu naukowców podkreśla, że do jej syntezy wystarcza bardzo mała ilość światła ultrafioletowego. Filtry przeciwsłoneczne zawierają różne substancje aktywne, które można podzielić na blokery fizyczne oraz blokery chemiczne. Pierwsze z nich działają na zasadzie obecności maleńkich cząsteczek odbijających światło. Są one chemicznie obojętne dzięki czemu ryzyko wywołania podrażnienia skóry jest minimalne. Blokery chemiczne absorbują promieniowanie UV i znacząco osłabiają jego siłę dzięki reakcjom zachodzącym n poziomie molekularnym. Kremy z filtrami zawierającymi wysokie blokery SPF 30-50 często są mieszanką filtrów chemicznych i fizycznych co pozwala na uzyskanie najwyższych wskaźników ochrony słonecznej. W praktyce używając kremy z filtrem należy pamiętać, że powinno się go używać nie po to, aby maksymalnie wydłużyć czas przebywania na słońcu, ale żeby ochronić się przez wpływem promieniowania ultrafioletowego w sytuacjach gdy ekspozycja na słońce jest nieunikniona. Warto podkreślić, że określenie stopnia ochrony słonecznej odbywa się w warunkach laboratoryjnych przy określonej ilości zaaplikowanego kremu z filtrem, w odpowiedniej temperaturze otoczenia i przy braku uwzględnienia innych czynników, które mogą wpływać na ograniczenie obecności kremu z filtrem na skórze (takie jak na przykład: wpływ kąpieli, piasku, dotykania, wycierania skóry). Szczególnie ważne jest uwzględnienie trwałości kremu z filtrem pod wpływem kontaktu ze słodką lub słoną wodą. Część kremów z filtrami, które nie są wodoodporne może ulegać usunięciu tuż po wejściu do wody. Kremy wodoodporne cechują się większą stabilnością w kontakcie z wodą, ale i tak po skorzystaniu z kąpieli wskazane jest opłukanie skóry, wytarcie i powtórne nałożenie kremu z filtrem. Ważne, aby podkreślić, że u osób silnie pocących się krem z filtrem może również bardzo szybko być usunięty ze skóry i dlatego ci ludzie powinni korzystać z kremów z zaznaczoną wodoodpornością. Większość preparatów chroniących przed słońcem jest stosowanych głównie podczas pływania i na plażach. Zasadą jest, że krem z filtrem o określonym SPF powinien po pływaniu około godziny zachowywać 50% swoich właściwości ochronnych. Przy stosowaniu kremu z filtrem z określonym SPF bardzo ważna jest także ilość preparatu aplikowanego na skórę. Większość osób źle aplikuje kremy z filtrami traktując je jak zwykłe kremy i wcierając w skórę. Krem z filtrem powinien być „nakładany” na skórę bo ma wytworzyć na niej odpowiednią blokadę chroniącą przed wpływem szkodliwego promieniowania. Na okolice ciała takie jak: grzbiet, klatka piersiowa, kończyna dolna prawa, kończyna dolna lewa należy aplikować na każdą z tych okolic około jednej łyżki stołowej kremu z filtrem. Twarz, szyja, kończyna górna prawa i lewa wymagają nałożenia od 0,5-1,0 łyżeczki. Ilości te mogą wydawać się dość duże, ale tak właśnie powinny być aplikowane kremy z filtrami, aby mogły w pełni spełniać warunki ochrony słonecznej. Bardzo ważna jest też dokładność aplikacji kremu z filtrem, bo miejsca, które są pomijane (na przykład środkowa część pleców) ulegną oparzeniu. Poza wartością SPF i ilością zaaplikowanego kremu ważna jest także częstość jego aplikacji, która nie powinna być rzadsza niż raz na 1,5 – 2 godziny. Decyzja co do wielkości użytego faktora jest zależna od rodzaju karnacji oraz nasilenia ekspozycji na promieniowanie ultrafiletowe. Osoby z jasną karnacją powinny używać tylko najwyższych faktorów. Inne osoby powinny zakupić kremy z różnymi faktorami od SPF 15 do SPF 50. Niższe faktory można stosować rano lub późnym popołudniem, a te wyższe w godzinach największego nasłonecznienia. Osobom, które boją się, że po powrocie z wakacji wrócą bez opalenizny warto zaznaczyć, że w obszarach dużego nasłonecznienia raczej trudno ustrzec się przed zbrązowieniem skóry, a wszystkie wysiłki i starania powinny być ukierunkowane przede wszystkim na uniknięcie oparzenia skóry, bo niejedna osoba z racji braku ostrożności zepsuła sobie wymarzone wakacje lecząc w klimatyzowanym pokoju oparzenia.
Bożena Bierzniewska
Specjalista dermatolog
Ekspert firmy Eveline Cosmetics